فرزانه ای از دهكرد

علما به عنوان وارثان انبیاء، در صورتی می توانند از مورثان خود ارث ببرند كه علم آنها با عمل همراه باشد و لذا بهترین عامل برقراری این پیوند وجودی، آمیختگی علم و عمل است، تا هر علمی مقدّمه عمل گردد و هر عملی زمینه ظهور علم جدید را فراهم كند، به تدریج سالك تابع وحی، به جایی می رسد كه بسیاری از معارف را از راه شهود دل ادراك می كند، سپس با چشم و گوش ظاهری نقوش كلمات را نگریسته و اصوات آن را می شنود.

چنان كه قلب مبارك اسوه سالكان راستین، رسول اكرم(ص) نخست مشاهده می‎كرد: «ما كذب الفۆادُ ما رأی» (نجم/11) ،

 همانطور كه رسول اكرم(ص) كه معلّم و مورّث كتاب و حكمت است، علوم و معارف را از قلب به زبان می‎آورد و زبان آن حضرت، پیرو قلب مباركش بود و كاملاً بین آن دو هماهنگی برقرار بود، شاگردان و وارثان آن حضرت نیز، باید به جایی برسند كه قلوب آنان، تابع قلب معلّم و مورّثشان باشد و نیز زبان آنها، پیرو زبان آموزنده معلّمشان باشد.

از همین رو امیرالمومنین علی (ع) درباره این وارثان حقیقی علوم انبیاء می فرماید: «هَجَمَ بِهِمُ العِلمُ عَلی حَقیقةِ البَصیرَةِ وَ باشَرُوا رُوحَ الیَقینَ واستَلانُوا مَا استَوعَرَهُ المُترَفُونَ وَ أنِسُوا بِمَا استَوحَشَ مِنه الجاهِلُونَ......علمی كه بر پایه بینش كامل است بر قلب های آنان هجوم آورده است، روح یقین را لمس كرده اند، آنچه بر اهل تنعم سخت و دشوار است بر آنان نرم گشته است، و با آن چیزی كه جاهلان از آن در وحشتند اُنس گرفته اند.»(1)

البته بدیهی است، هرعالم و دانشمندی در اسلام و پیشگاه خداوند ،این ارزش و اعتبار را ندارد.عالمی در اسلام و نزد خداوند عزیز و ارجمند است که مۆمن ، متقی ، متعهد و اهل عمل باشد و علم و دانش خود را در راه خدمت و هدایت خلق خدا قرار دهد .

یكی از این افراد كه بحق می توان وی را وارث انبیاء الهی دانست، مرحوم آیة اللّه العظمی سیّد ابوالقاسم دهكردی (ره) است، كه جامع معقول و منقول و محصّل حوزه علمیه نجف و اصفهان و از شاگردان مُبرّز بزرگانی چون میرزای شیرازی، میرزا حبیب اللّه رشتی، آخوند خراسانی، میرزا ابوالمعالی كلباسی، آیة الحق ملاّ فتح علی سلطان آبادی، و حكیم ملاّ اسماعیل درب كوشكی اصفهانی (ره) بوده است.

ایشان علاوه بر تصدّی كُرسی تدریس، و اشتغال به مباحث علمی، از وعظ و خطابه عامه مردم و اقامه جماعت و حلّ و فصل اُمور مسلمین غافل نمانده است. حاصل تلاش علمی و عملی این عالم ربّانی، علاوه بر ملكات نفسانی و مقامات عرفانی، بیش از 20 اثر ارزنده در معارف مختلف اسلامی و تربیت شاگردانی همچون حاج آقا رحیم ارباب اصفهانی، صاحب مكیال المكارم، و بانوی مجتهده ایرانی است.

تولّد ایشان بنابر نوشته خودشان از این قرار است: «تاریخ تولّد حقیر كه مرحوم خُلد مقام والد، السیّد الجلیل النبیل به خط مبارك نوشته: تاریخ تولّد نورچشمی از عمر و جان برخورداری سید ابوالقاسم، بین الطلوعین نیم ساعت تخمینا به طلوع آفتاب روز شنبه غُرّه (اول) شهر رجب سنه 1272 هجری قمری در قصبه دهكرد (همان شهركرد فعلی است كه مركز استان چهارمحال و بختیاری می باشد و یكی از استانهای هم جوار اصفهان است.) بوده است.»(2)

پدر ایشان عالم ربّانی آیة اللّه سید محمّد باقر دهكردی (ره) از علمای عالی رتبه عصر خود بوده و در خدمت حاج ملاّ محمّد ابراهیم كلباسی مدت پانزده سال شاگردی كرده و در منزل ایشان سكونت نمود و تربیت و تعلیم فرزندان حاجی را به عهده گرفت، از جمله میرزا ابوالمعالی كلباسی قدس سره (1247-1315ه.ق)كه تحصیلات مقدماتی خود را نزد سید محمّدباقر فرا گرفت.

بعد از ازدواج سیّد محمّد باقر با صبیّه آخوند ملاّ محمّد ابراهیم دهكردی طبق تقاضای اهالی شهر كرد، ایشان به آن شهر بازگشت و سال ها در ترویج اسلام و نشر احكام نورانی قرآن سعی نمود. محمّدرضا خان چالشتری، حاكم وقت چهارمحال، مسجدی عالی، به نام خان ساخت و امامت آن را به آیة اللّه سید محمّد باقر دهكردی واگذار كرد.

این مسجد، اكنون به نام مسجد جامع شهركرد در مركز شهر معروف است. سید محمّد باقر دارای پنج پسر عالم و روحانی بود كه معروف ترین آنها آیة اللّه سید ابوالقاسم دهكردی می باشند. شرح حال فرزندان دیگر ایشان ان شاءاللّه در خاندان آیة اللّه دهكردی ذكر می گردد.(3)

مادر سید ابوالقاسم، دختر عالم ربّانی و فقیه صمدانی آخوند ملاّ محمّد ابراهیم دهكردی زنی شایسته، عفیف، باسخاوت و اهل تهجّد بود. آخوند ملاّ محمّد ابراهیم از شاگردان مُبرّز سید حجة الاسلام شفتی بوده و از او اجازه اجتهاد داشته است.

ملاّ محمّد ابراهیم در اصفهان ساكن و در مسجد محله نُو (بیدآباد) سال ها امام جماعت بود، سپس طبق تقاضا و اصرار اهالی شهركرد، از طرف حجة الاسلام علی الاطلاق، آیة اللّه العظمی سید محمّد باقر شفتی قدس سره به سِمَت امام جمعه و جماعت شهركرد منصوب می شود و سال ها در آن سرزمین به اسلام و مسلمین خدمت می نماید.

پی نوشت‏ها:

1.    علینفی فیض الاسلام، نهج البلاغه ،قم، انتشارات نوین ، حكمت 139.

2.    آیه الله مرعشی نجفی، المسلسلات،  قم، انتشارات آیه الله مرعشی،ج 2، ص 33.

3.    کریم نیکزاد، امیرحسینی ، شناخت سرزمین چهارمحال، اصفهان‌ ،انتشارات نشاط، ج 2، ص 12

منبع: تبيان